Σημαντικές παρεμβάσεις σε Φρούριο Τρικάλων και Ι.Μ. Δολιανών Κρανιάς Ασπροποτάμου

Πράσινο φως πήραν από το ΚΑΣ χωρίς καμιά διόρθωση οι μελέτες της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων

Το Φρούριο και η Ι.Μ. Δολιανών εντάχθηκαν από το νομό μας στις σημαντικές παρεμβάσεις που θα γίνουν μέσω του ΕΣΠΑ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, σύμφωνα με όσα υπογραμμίζει στην ΕΡΕΥΝΑ η προϊσταμένη της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Κρυσταλλία Μαντζανά.

Για το Φρούριο προβλέπονται ενέργειες για αποκατάσταση του γ΄ διαζώματος και για την Ι.Μ. Δολιανών ολοκλήρωση των εργασιών και αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου. Μάλιστα οι μελέτες έγιναν δεκτές από το ΚΑΣ χωρίς καμιά διόρθωση δείγμα της ολοκληρωμένης και προσεκτικής δουλειάς που έγινε από την παραπάνω διεύθυνση. Να σημειώσουμε πως ποσό 10.000.000 ευρώ θα διατεθεί μέσω του ΕΣΠΑ στην Περιφέρεια Θεσσαλίας για την αποκατάσταση και ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μνημείων.

Φρούριο
Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείoυ το Φρούριο των Τρικάλων βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της πόλης. Σύμφωνα με τον Προκόπιο ανεγέρθηκε από τον Ιουστινιανό Α΄ (6ος αι.) πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Τρίκκης. Κατά την παλαιολόγεια περίοδο γνώρισε εκτεταμένες οικοδομικές και επισκευαστικές εργασίες Κατά την άλωση της πόλης από τους Οθωμανούς ορισμένα τμήματα του κάστρου καταστράφηκαν, ωστόσο η μεγάλη στρατηγική σημασία που απέκτησε η πόλη ως προκεχωρημένη βάση εναντίων των ανυπότακτων ορεινών πληθυσμών της Πίνδου και των Αγράφων ανάγκασε τους Οθωμανούς να επισκευάσουν, να συμπληρώσουν και να διατηρήσουν τα σωζόμενα τμήματα. Επανειλημμένες επισκευές γνώρισε το φρούριο μετά τις θεσσαλικές επαναστάσεις του 1854 και 1878. Το κάστρο αυτό αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα ασφάλειας για την αρχική ανάπτυξη του οικισμού στις πλαγιές και στους πρόποδές του. Επιστέφοντας ένα χαμηλό λόφο, δέσποζε πάνω από τα Τρίκαλα και στη γύρω πεδινή έκταση.

Στην ανατολική πλευρά του φρουρίου οι Τούρκοι είχαν στήσει στα μέσα του 17ου αι. ένα μεγάλο ρολόι. Ο πύργος του Ωρολογίου των Τρικάλων, όπως και αυτός της Λάρισας είναι από τους παλαιότερους γνωστούς στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Το σημερινό ρολόι αντικατέστησε το παλιότερο, το οποίο βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς.

Το φρούριο παρουσιάζει τυπική μορφή βυζαντινής οχύρωσης: είναι επίμηκες, με άξονα από τα ΝΔ προς τα Β. και ενισχύεται κατά διαστήματα με τετράπλευρους πύργους.


Ι.Μ. Δολιανών

Έχει χαρακτηριστεί ως ο Παρθενώνας του ορεινού όγκου, λόγω, πρωτίστως, της έξοχης αρχιτεκτονικής, αλλά και της ιστορίας της. Η Ιερά Μονή του Τιμίου Σταυρού, στον οικισμό των Δολιανών, είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά και εκκλησιαστικά μνημεία στο Νομό Τρικάλων, ένα νομό με πολύ σημαντικό ιστορικό, εκκλησιαστικό και μοναστηριακό πλούτο και το μοναδικό συγκρότημα των Μετεώρων.

Η αρχιτεκτονική της είναι τέτοια, ώστε, όπως αναφέρει η προϊσταμένη της 19ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Κρυσταλλία Μαντζανά, ο καθηγητής (ακαδημαϊκός και αρχιτέκτονας) Παύλος Μυλωνάς τη χαρακτήρισε ως «τον Παρθενώνα του ορεινού όγκου».

Χτισμένη σε υψόμετρο 1150μ., στην "καρδιά" της Πίνδου, ακολουθεί έναν σύνθετο τύπο, που ο Π. Μυλωνάς τον περιγράφει ως "θολοσκεπή βασιλική μετά τρούλων και πολλών αψίδων και εντοπίζει τρεις χρονολογικές φάσεις, με αρχική το έτος 1770". Ο καθηγητής αναφέρει ακόμη ότι, "εδώ, ο καλλιτέχνης μεταφέρει θαυμάσια αρχιτεκτονικά στοιχεία από μολδαβικά παραδείγματα, οθωμανικά, αρμενικά όπως και παλιά κεντροευρωπαϊκά".

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μια "πολυκυτταρική ευμορφία χώρου", που- σύμφωνα με τον κ. Μυλωνά- μας οδηγεί στο να φανταστούμε τον αρχικό πρωτομάστορα ως έναν άνθρωπο σοφό και κοσμογυρισμένο, που από την πόλη έως τις παραδουνάβιες χώρες πλούτιζε τις γνώσεις του αυτοσχεδιάζοντας, δίνοντας όμως λύσεις παραδεκτές.


Του Αποστόλη Ζώη

Δημοσίευσέ το στο: