Φράγμα Πύλης: Η έλλειψη πόρων «μπλοκάρει» την κατασκευή του

– Τα χρήματα φτάνουν μόνο για την προμελέτη και δεν αρκούν για την οριστική μελέτη – Σύσκεψη στο ΚΑΣ των τριών εφορειών για το αρχαιολογικό κομμάτι του έργου

Σημαντικά στοιχεία για το μέλλον του έργου αποκαλύπτονται μέσα από την έρευνα της ΕΡΕΥΝΑΣ – Ο ανάδοχος της προμελέτης δεν είχε πληρωθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση



Του Αποστόλη Ζώη

Η μελέτη και κατασκευή ενός φράγματος αλλά και ενός ταμιευτήρα απαιτεί μια περίπλοκη και εξαιρετικά δύσκολη εργασία αφού εκτός των τεχνικών ζητημάτων της κατασκευής αυτών των έργων ανακύπτουν και περιβαλλοντικά προβλήματα τα οποία πρέπει να αντιμετωπισθούν. Το πιο σημαντικό όμως κομμάτι μιας τέτοιας διαδικασίας, όπως στην περίπτωση του φράγματος Πύλης είναι να ξεπερασθούν μια σειρά εμπόδια, που ανακύπτουν στη διάρκεια της σύνταξης των απαραίτητων μελετών, προκειμένου το έργο να οδηγηθεί σε δημοπράτηση γρήγορα και χωρίς εκκρεμότητες.

Πού βρίσκεται λοιπόν σήμερα το συγκεκριμένο έργο; Ποιο είναι το μέλλον του και κυρίως θα βρεθεί χρηματοδοτικό πρόγραμμα που θα ανάψει το πράσινο φως για την κατασκευή του; Έχουν προβλεφθεί οι περιβαλλοντικές του συνέπειες πριν και μετά τη λειτουργία του;

Σε αυτά τα ερωτήματα προσπαθεί να απαντήσει σήμερα η ΕΡΕΥΝΑ μέσα από την έρευνα που επιχείρησε σε υπηρεσίες και υπηρεσιακούς παράγοντες προκειμένου να φωτιστεί η πλευρά για το συγκεκριμένο έργο. Πάντως από την έρευνα αποκαλύπτεται η προχειρότητα και η αδιαφορία, για ένα έργο που μέχρι τώρα έχουν ξοδευτεί αρκετά χρήματα από το στέρημα του Ελληνικού λαού.
Το έργο
Ποια είναι η εικόνα του έργου σήμερα; Η έρευνά μας έδειξε, μέσα από μεγάλη πορεία αναζήτησης σε αρμόδιες και συναρμόδιες υπηρεσίες πως μέχρι σήμερα έχουν εκπονηθεί από την μελέτη Υδραυλικών έργων η Υδρολογική μελέτη και η Πρόδρομη έκθεση, η προωθημένη αναγνωριστική των Συγκοινωνιακών έργων, η Τοπογραφική μελέτη περιοχής του φράγματος, η Γεωλογική και Γεωτεχνική μελέτη περιοχής του φράγματος και η Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.

Εκπονούνται η προμελέτη Υδραυλικών και Ηλεκτρομηχανολογικών έργων, συμπληρωματική Γεωτεχνική και η οριστική Γεωλογική μελέτη στην περιοχή του φράγματος και η αναγνωριστική Γεωλογική μελέτη στον ταμιευτήρα. Στην παρούσα φάση εκτελούνται πρόσθετες Γεωτεχνικές έρευνες (γεωτρήσεις) για την διερεύνηση της στειρότητας του ταμιευτήρα.

Σημαντικότατο πάντως στάδιο και για την εν λόγω μελέτη αποτελεί η Προμελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων η οποία έχει εκπονηθεί και βρίσκεται στους αρμόδιους φορείς (αρχαιολογικές υπηρεσίες, δασαρχεία κ. λ.π.) για γνωμοδότηση και στην αρμόδια Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος του ΥΠΕΧΩΔΕ, η οποία έχει την αρμοδιότητα έγκρισης. Με το οικονομικό αντικείμενο της υπάρχουσας σύμβασης προβλέπεται να εκπονηθούν οι μελέτες μέχρι το στάδιο της προμελέτης και θα συναφθεί άλλη σύμβαση για την οριστική μελέτη. Σύμφωνα με τα μέχρι σήμερα εκπονηθέντα τμήματα της μελέτης, το φράγμα προβλέπεται να έχει ύψος 71 μ, μήκος στέψης 325 μ. και ωφέλιμο όγκο ταμιευτήρα 34.500.000 κ.μ.

Μετά από μια έρευνα στους αρμοδίους και μη του αρμόδιου υπουργείου διαπιστώσαμε πως τα πράγματα είναι μοιρασμένα ως προς τη θετική του έκβαση. Το συγκεκριμένο έργο όπως πληροφορηθήκαμε έχει «περάσει» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και εκείνο που απομένει είναι μια σύσκεψη των τριών εφορειών η οποία σύμφωνα με τον κ. Χατζηαγγελάκη είναι πιθανό να πραγματοποιηθεί από την ερχόμενη εβδομάδα. Φυσικά εκείνο που πρέπει να υπογραμμίσουμε είναι πως όλες οι ενέργειες γίνονται στο επίπεδο της προμελέτης. Στη συνέχεια η διαδικασία περιλαμβάνει συγκεκριμένη πορεία. Εφόσον εγκριθεί η ΜΠΕ από την ειδική υπηρεσία του αρμόδιου υπουργείου Περιβάλλοντος, τότε απομένει να υποβληθεί η υδραυλική και μηχανολογική μελέτη, όλα αυτά βέβαια όπως προαναφέρουμε στο στάδιο της προμελέτης.
Χρήματα;
Καλά ενημερωμένες πηγές από τις υπηρεσίες του αρμόδιου υπουργείου κάνουν λόγο πως τα πράγματα όσον αφορά τα χρήματα φτάνουν μέχρι αυτό το σημείο.

Χρήματα για την εκπόνηση της οριστικής μελέτης δεν υπάρχουν, ή αν θέλετε, όπως μας είπε ανώτατο στέλεχος του υπουργείου τα υπάρχοντα χρήματα αρκούν μόνο για ότι θα γίνει σε επίπεδο προμελέτης. Μάλιστα μας ανέφερε χαρακτηριστικό παράδειγμα πως ο ανάδοχος της προμελέτης δεν έχει πληρωθεί εδώ και έξι μήνες! Πρόκειται ασφαλώς για πρακτικές που μόνο με τα ήθη και έθιμα της Ελληνικής κοινωνίας συμβαδίζουν.
Πώς θα χρηματοδοτηθεί;
Πάντως το πιο σημαντικό κομμάτι του έργου αφορά το πρόγραμμα που θα χρηματοδοτήσει την κατασκευή του. Οι πρώτοι ανεπίσημοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για κόστος που ανέρχεται στα 100 εκατ. Ευρώ.

Πρόκειται για ένα τεράστιο ποσό το οποίο σύμφωνα με ερωτήσεις που έκανε η ΕΡΕΥΝΑ σε αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες δεν μπορεί να καλυφθεί από το ΕΣΠΑ, καθώς οι προτεραιότητες είναι διαφορετικές τη νέα προγραμματική περίοδο.

Επομένως; Οι ίδιοι παράγοντες τονίζουν πως απομένουν δύο προγράμματα που μπορούν να ανάψουν το πράσινο φως χρηματοδότησης του έργου. Το ένα πρόγραμμα είναι το «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» και το άλλο το έργο να κατασκευαστεί μέσω ΣΔΙΤ, γνωστό ως Συμπράξεις Ιδιωτικού και Δημόσιου Τομέα. Και αυτό όπως εκτιμούν οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες είναι γιατί το συγκεκριμένο έργο έχει και ενεργειακό χαρακτήρα.
Στον Πορταϊκό ποταμό
Το συμβατικό αντικείμενο της μελέτης είναι η κατασκευή φράγματος στον ποταμό Πορταϊκό στα ανάντη του οικισμού Πύλης και η δήμιουργία ταμιευτήρα με πολλαπλή σκοπιμότητα: αντιπλημμυρική προστασία, εμπλουτισμός υπόγειου υδροφορέα, άρδευση στην ευρύτερη κατάντη περιοχή, ύδρευση οικισμών Ν. Τρικάλων παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Στις συναφείς εργασίες περιλαμβάνονται το έργο εισόδου της συνδετήριας σήραγγας των ταμιευτήρων Πύλης και Μουζακίου και τα αρχικά 100 μ. της σήραγγας και η οδοποιία αποκατάστασης των οδικών δικτύων που θα καταληφθούν από τα έργα ή θα κατακλυστούν από τον ταμιευτήρα.
Ο προϋπολογισμός της σύμβασης της μελέτης ανέρχεται σε 2.142.000 ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ. Με την σύμβαση προβλέπεται η εκπόνηση σε στάδιο οριστικής μελέτης των επιμέρους μελετών Υδραυλικών, Ηλεκτρομηχανολογικών, Τεχνικών και Συγκοινωνιακών έργων και της Τοπογραφικής Γεωλογικής, Γεωτεχνικής και Περιβαλλοντικής μελέτης.

Οι ανωτέρω μελέτες θα συνοδεύονται από Υδρολογική μελέτη, μελέτη Σεισμικότητας και σεισμικής επικινδυνότητας και μελέτη Διόδευσης του πλημμυρικού κύματος μετά από θραύση του φράγματος. Στην μελέτη λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία προγενέστερης μελέτης της ΔΕΗ και η κατασκευασμένη σήραγγα εκτροπής στην θέση του έργου.


Έχει μελετηθεί επαρκώς
Ο κ. Ευθύμης Λέκκας Καθηγητής Δυναμικής Τεκτονικής Εφαρμοσμένης Γεωλογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, για το συγκεκριμένο έργο ανέφερε στην ΕΡΕΥΝΑ:
«Δύο είναι τα κύρια ερωτήματα που προκύπτουν σήμερα από την κατασκευή ενός φράγματος ανεξάρτητα από την περιοχή.

Το πρώτο είναι κατά πόσο προκύπτουν επιπτώσεις στο περιβάλλον τόσο κατά τη διάρκεια κατασκευής όσο και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας. Στις σημαντικές επιπτώσεις συμπεριλαμβάνονται η αλλαγή του τοπίου από την μετατροπή μιας χέρσου περιοχής σε λίμνη και την αλλαγή του υδρολογικού καθεστώτος κατάντη της θέσεως του φράγματος.

Οι παλαιότερες απόψεις ότι τα δυο στοιχεία αυτά είναι σημαντικά έχουν πλέον διαφοροποιηθεί, δεδομένου ότι στις θέσεις των φραγμάτων αναπτύσσονται σπάνια οικοσυστήματα και δημιουργείται συνήθως μια περιοχή με σημαντική φυσική ομορφιά και βιοποικιλότητα. Το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι αυτό της γειτονικής λίμνης Ταυρωπού που μετατράπηκε πραγματικά σε ένα χώρο πρότυπο, υψηλής περιβαλλοντικής αξίας.

Το δεύτερο ερώτημα σχετίζεται με την ασφάλεια της περιοχής, μιας περιοχής η οποία είναι πυκνοκατοικημένη με σημαντικές δραστηριότητες και με σημαντικά μνημεία και τεχνικά έργα. Τα προβλήματα που παρατηρήθηκαν σε παλαιά φράγματα μπορούν σήμερα να επιλυθούν, και να ελαχιστοποιηθούν έτσι οι πιθανότητες αστοχιών στην κατασκευή ή να περιοριστούν σε πολύ μικρό βαθμό, χωρίς να επηρεάζεται η ασφάλεια έστω και κάτω από ισχυρές σεισμικές ή κατολισθητικές επιβαρύνσεις.

Θα πρέπει εδώ να αναφερθώ στο μεγαλύτερο φράγμα στο κόσμο στην περιοχή Zipingpu στην Κίνα, το οποίο άντεξε με μικρές μόνο βλάβες σε σεισμό Μ 8,0 R, το επίκεντρο του οποίου ήταν ακριβώς κάτω από το φράγμα.
Τέλος θα ήθελα να αναφερθώ ότι το φράγμα της Πύλης έχει μελετηθεί επαρκώς ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 και δεν υφίστανται σημαντικά προβλήματα σε σχέση με την κατασκευή του αλλά και με την περίοδο λειτουργίας.
Εν κατακλείδι πιστεύω ότι το φράγμα της Πύλης θα προσδώσει στην περιοχή πέρα από τα ενεργειακά και αρδευτικά οφέλη, μια τελείως διαφορετική εικόνα η οποία συνδυαζόμενη με την περιοχή Ελάτης – Περτουλίου αλλά και την παρακείμενη περιοχή του Ταυρωπού θα αποτελέσει πόλο έλξης και προσοχής σε χιλιάδες επισκέπτες».



Η ΕΡΕΥΝΑ

Δημοσίευσέ το στο: