Είναι δύσκολο να αμφισβητήσει κανείς το γεγονός ότι ο τουρισμός κατέχει μια πολύ σημαντική θέση στην παγκόσμια οικονομία και αποτελεί μια από τις πιο γρήγορα αναπτυσσόμενες βιομηχανίες διεθνώς.
Εξάλλου μια πληθώρα οικονομικών στοιχείων ενισχύουν την παραπάνω άποψη. Για παράδειγμα, σε όλο τον πλανήτη στην τουριστική βιομηχανία συμμετέχουν πάνω από 1 δις άνθρωποι και παράγεται ένα προϊόν πολλών δις δολαρίων. Απασχολεί περίπου 130 εκατ. εργαζόμενους, περίπου το 7% του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού. Σύμφωνα με τον World Tourism Organization (WTO), το 2020 περίπου 1,6 δις τουρίστες ετησίως θα ταξιδεύουν σε διάφορους προορισμούς. Υπολογίζεται ότι ο τουρισμός και τα ταξίδια παράγουν παγκοσμίως περίπου 4,5 τρις δολάρια. Το 2011, τα ταξίδια και ο τουρισμός θα αποτελέσουν περίπου το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Φυσικά και για την Ελλάδα τα στοιχεία δίνουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στον τουρισμό. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (2009) και την Ταξιδιωτική και Τουριστική Ανταγωνιστικότητα, η Ελλάδα κατέχει την 24η θέση ανάμεσα σε 133 χώρες, την 3η θέση σε προτεραιότητα προτίμησης, την 9η θέση σε αριθμό πόλεων πολιτιστικής κληρονομιάς και την 5η θέση σε τουριστικές υποδομές. Ο τουρισμός συνεισφέρει το 18% στο ΑΕΠ της χώρας, και απασχολεί άμεσα ή έμμεσα περίπου 900.000 άτομα (Γλυνιά, 2010). Σε μια πρόσφατη μελέτη του οίκου McKinsey που εκπονήθηκε με πρωτοβουλία του ΣΕΒ (Φιντικάκης, 2011, ΤΑ ΝΕΑ), ο τουρισμός είναι ο κλάδος που θα πρωταγωνιστήσει την επόμενη δεκαετία για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας.
Σύμφωνα με την μελέτη αυτή, ο τουρισμός μπορεί να συνεισφέρει 18δις από τα 50 συνολικά δις ευρώ κατά τα οποία θα μπορούσε να αυξηθεί το ΑΕΠ της χώρας μέσα στην επόμενη δεκαετία. Ταυτόχρονα, μπορεί να συμβάλλει και στην αποτελεσματική μείωση της ανεργίας καθώς μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον 220.000 θέσεις εργασίας. Επειδή όμως στους δύσκολους αυτούς καιρούς που ζούμε τίποτε δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένο, για να διατηρήσει ο τουρισμός το δυναμικό αυτό ρόλο πρέπει να προσαρμοστεί στις σύγχρονες τουριστικές αναπτυξιακές πολιτικές που παρατηρούνται σε διεθνές επίπεδο και να υλοποιήσει τις αναγκαίες διαρθρωτικές αλλαγές. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι πολιτικές αυτές που προτείνονται από διεθνείς φορείς υποστηρίζονται πλέον και από την ακαδημαϊκή κοινότητα μέσα από την ανάπτυξη προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών.
Ο εναλλακτικός τουρισμός αποτελεί ίσως την πιο σύγχρονη έκφραση τουριστικής ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια. Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει τις μορφές τουριστικής δραστηριότητας που ξεφεύγουν από τις παραδοσιακές μορφές τουρισμού και σχετίζονται με τα ιδιαίτερα φυσικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής, ενώ σε κάποιες μορφές υπάρχει έντονο το στοιχείο της περιπέτειας. Ο εναλλακτικός τουρισμός διακρίνεται σε διάφορες κατηγορίες και αποσκοπεί στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου σε 12 μήνες και στην εκμετάλλευση περιοχών που δε συνδέονται στενά με δραστηριότητες παραδοσιακών μορφών τουρισμού. Ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς του εναλλακτικού τουρισμού, είναι και ο αθλητικός τουρισμός. Οι οικονομίες πολλών περιοχών και πόλεων εξαρτώνται από τους αθλητικούς τουρίστες. Υπολογίζεται ότι σε μερικές χώρες ότι ο αθλητισμός θα προσελκύσει περισσότερο από το 25% των τουριστών ( www.tourism.gov.ph)
Στα πλαίσια του αθλητικού τουρισμού οι μετακινήσεις των τουριστών μπορεί να έχουν στόχο: α) τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, β) την παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων, και γ) την επίσκεψη αθλητικών εγκαταστάσεων. Οι 9.000 αθλητικοί τουρίστες (δρομείς και συνοδοί) που ήρθαν στην Αθήνα με βασικό κίνητρο τη συμμετοχή και την παρακολούθηση των εκδηλώσεων του Κλασικού Μαραθωνίου της Αθήνας το 2007, ξόδεψαν περίπου 8.000.000 ευρώ για όλες τους τις ανάγκες κατά τη διάρκεια της 5ήμερης κατά μέσο όρο παραμονής τους (δεν συμπεριλαμβάνονται τα αεροπορικά έξοδα μετακίνησης) ενώ επωφελήθηκαν οικονομικά ταξιδιωτικά γραφεία, ξενοδοχεία, εστιατόρια, τουριστικές επιχειρήσεις, δημόσιες υπηρεσίες, επισκέψιμα τουριστικά αξιοθέατα, εμπορικά καταστήματα κλπ. (Τερζάκης & Γκουτζιούπας, 2007).
Σύμφωνα με μελέτη (Alpha Bank, 2004), οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Σεούλ βοήθησαν σημαντικά στην ανάπτυξη του τουρισμού με την αύξηση της προσφοράς των ξενοδοχειακών δωματίων κατά 64% δύο χρόνια πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Βαρκελώνης αύξησαν την προτίμηση των τουριστών της Ευρώπης, από τη 16η θέση (πριν την τέλεση των Ο.Α.) στην 3η μέχρι το 1999 ενώ πιο συγκεκριμένα η ευρύτερη περιοχή της Καταλονίας προσέλκυσε το 2001, περίπου 10,1 εκατ. ξένους τουρίστες, από τους 49,5 εκατ. τουριστών που αφίχθησαν από το εξωτερικό σε ολόκληρη την Ισπανία. Το 1998 επισκέφθηκαν την Αυστραλία 3,86 εκατ. τουρίστες, το 1999 4,1 εκατ. τουρίστες ενώ το 2000 ο αριθμός των τουριστών της Αυστραλίας έφτασε τα 4,57 εκατ. Σύμφωνα με μελέτη που παρουσιάστηκε στο Χρήμα & Τουρισμός (2007), η τέλεση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας συνεισέφερε σημαντικά στην αύξηση των τουριστικών αφίξεων στην Ελλάδα κατά 5,6 % το 2005 και κατά 8,44 % το 2006, με ρεκόρ αφίξεων τα 15,7 εκατ. επισκέπτες. Όσον αφορά στην επίδραση του συγκεκριμένου γεγονότος στην οικονομική ανάπτυξη της Αθήνας σημειώθηκε αύξηση της πληρότητας των ξενοδοχείων 66,5%, συγκριτικά με το 58,3% που είχε σημειωθεί κατά τη διάρκεια των επτά μηνών πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σύμφωνα με τα νέα στοιχεία από το VisitBritain, περισσότεροι από 750.000 επισκέπτες που πήγαν στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2010 παρακολούθησαν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα δαπανώντας περίπου 685 εκατομμύρια ευρώ.
Περίπου το 40% των θεατών των αγώνων ποδοσφαίρου δήλωσε ότι ο αθλητισμός ήταν ο κύριος λόγος για την επίσκεψη τους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Τα παραπάνω στοιχεία νομίζω ότι απαντούν με σαφήνεια στο ερώτημα που τίθεται συχνά σχετικά με την αξία επένδυσης στον αθλητικό τουρισμό. Σύμφωνα με τον Τερζάκη (2007), οι οικονομικές επιπτώσεις είναι σημαντικές καθώς ο αθλητικός τουρισμός είναι μια παγκοσμίως κερδοφόρα επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, η οποία προσφέρει πολλές ευκαιρίες ανάπτυξης και θέσεις εργασίας. Ένας άλλος σημαντικός λόγος είναι η βελτίωση των υποδομών που συχνά απαιτούνται για τη διοργάνωση αθλητικών γεγονότων. Τέλος, ο αθλητικός τουρισμός εκτός από την οικονομική ανάπτυξη μπορεί να συνεισφέρει στην πολιτιστική κουλτούρα των ανθρώπων.
Ας μη ξεχνάμε επίσης ότι η διοργάνωση αθλητικών γεγονότων απαιτεί και την ανάπτυξη αντίστοιχων υποδομών ενώ πολύ συχνά πλαισιώνεται από τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων. Επομένως οι διοργανώσεις αθλητικών γεγονότων δεν αφορούν μόνο τους συμμετέχοντες (αθλητές, θεατές) αλλά συνδράμουν στην γενικότερη ανάπτυξη του τόπου όπου υλοποιούνται. Η τοπική αυτοδιοίκηση θα μπορούσε να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού. Για να γίνει όμως αυτό εφικτό χρειάζεται κατάλληλος σχεδιασμός, αποτελεσματική διοίκηση, απαραίτητες υποδομές, σωστή προώθηση και κινητοποίηση της κοινωνίας.
Το επιστημονικό προσωπικό του Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Παν. Θεσσαλίας στα Τρίκαλα παρακολουθεί τις διεθνείς ακαδημαϊκές εξελίξεις στο χώρο αυτό, υποστηρίζοντας αντίστοιχα μαθήματα σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο, συμμετέχει σε Διεθνές Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα για τον Αθλητικό Τουρισμό (International Master In Sport Tourism Engineering, IMISTE), ενώ το Εργαστήριο Οργάνωσης Διοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής του ΤΕΦΑΑ του Παν. Θεσσαλίας διοργανώνει για τρίτη φορά Πανελλήνιο Συνέδριο Αναψυχής, Ελεύθερου Χρόνου & Αθλητικού Τουρισμού, στην πόλη των Τρικάλων στις 15-16 Οκτωβρίου 2011.
Αθανάσιος Κουστέλιος
Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ – Παν. Θεσσαλίας
Διευθυντής Εργαστηρίου Οργάνωσης Διοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής
Δημοσίευσέ το στο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου