Η διαδικασία μέσω της οποίας το παραγκωνισμένο βιομηχανικό κτίριο γίνεται ικανό να στεγάσει ένα νέο εκπαιδευτικό κέντρο.
Φοιτήτριες: Μπραζιώτη Ευαγγελία , Μπρέντα Μαρία
Επιβλέπων καθηγητής: Αδαμάκης Κωνσταντίνος
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας _ Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: 03 Μαρτίου 2011
Περιγραφή υπάρχουσας κατάστασης – Ιστορικά στοιχεία
Το συγκρότημα του Κέντρο Οχημάτων Μηχανημάτων Δημοσίων Έργων (ΚΟΜΔΕ) βρίσκεται στα Τρίκαλα Θεσσαλίας στην περιοχή Σαράγια στο νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης. Η αρχική του λειτουργία ξεκίνησε το 1936 και αποτέλεσε το κεντρικό εργοτάξιο της εταιρείας Henry Boot and Sons Limited, η οποία ανέλαβε, την περίοδο πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τα έργα αποξήρανσης της Θεσσαλίας.
Πρόκειται για ένα ενιαίο οικόπεδο το οποίο καταλαμβάνει χώρο επιφάνειας 156.000τ.μ. Το εργοτάξιο περιλάμβανε μια σειρά από 11 κτιριακές εγκαταστάσεις που σώζονται μέχρι σήμερα σχεδόν ακέραιες στο σύνολό τους.
Στα κτίρια του συγκροτήματος, κυριαρχεί ένας ενιαίος βιομηχανικός αρχιτεκτονικός τύπος ισογείων μακρόστενων κτιρίων.
Οι κατόψεις τους είναι ορθογώνιες επιμήκεις με εγκάρσια χωρίσματα τα οποία διαμορφώνουν αίθουσες αποθήκευσης, μηχανών, εργαστηρίων και γραφειακούς χώρους.
Τα κτίρια δομούνται στο σύνολό τους από φέρουσες τοιχοποιίες συμπαγών οπτόπλινθων με πεσσούς ενίσχυσης σε διαστήματα των 2-3 μέτρων.
Μεταξύ των πεσσών διαμορφώνονται παράθυρα και πόρτες. Τα κουφώματα είναι ξύλινα, καρφωτά και περαστά «ταμπλαδωτά» με υαλοστάσια στα παράθυρα.
Επί των πεσσών των όψεων εδράζονται ξύλινα ζευκτά, τα οποία διαμορφώνουν τις στέγες. Οι επικαλύψεις των στεγών γίνονται με αυλακωτή λαμαρίνα, η οποία στερεώνεται σε ξύλινες τεγίδες.
Τα δάπεδα των κτιρίων είναι στρωμένα με άοπλο σκυρόδεμα, ενώ το σύνολο των κτιρίων είναι επιχρισμένο.
Το κτίριο του μηχανουργείου, αποτελεί το κεντρικό κτίριο του συγκροτήματος τόσο ως προς τη θέση του, όσο και ως προς τη λειτουργία του. Το μηχανουργείο λειτουργούσε ως βασικός χώρος επισκευών και παραγωγής εξαρτημάτων. Στεγάζεται με δίρριχτη στέγη, η οποία στους χώρους των καμινιών και του χυτηρίου έχει δύο υπερυψωμένους φωταγωγούς.
Το μηχανουργείο της ΚΟΜΔΕ, εκτιμάται ότι είναι ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά μηχανουργεία της χώρας και ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα τέτοιας κλίμακας.
Η αρχιτεκτονική του ακολουθεί την τυποποιημένη αρχιτεκτονική ανάλογων βιομηχανικών κτιρίων, η οποία εφαρμόστηκε απο το τέλος του 19ου αι. εως τις αρχές του 20ουαι.
Προτεινόμενη νέα χρήση
Σήμερα τα δύο αυτά τμήματα λειτουργούν με δυσκολία και απειλούνται με μεταφορά σε άλλη πόλη λόγω της έλλειψης κατάλληλων χώρων στέγασης. Ο παρόμοιος χαρακτήρας των δύο σχολών και οι ίδιες σχεδόν ανάγκες τους για αίθουσες και εργαστήρια, καθώς τα μαθήματά τους απαιτούν τον ίδιο τρόπο διδασκαλίας, διευκολύνει ακόμη περισσότερο την επανάχρηση των κτιρίων του συγκροτήματος ώστε να είναι σε θέση να φιλοξενήσουν τους φοιτητές και το προσωπικό και των δύο ΤΕΙ με επιτυχία.
Οι κύριοι λόγοι που μας οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου οικοπέδου είναι η άριστη χωροθέτηση του συγκροτήματος στην αναπτυσσόμενη περιφέρεια των Τρικάλων, η πολύ καλή οδική πρόσβαση γύρο από αυτό, η άμεση σχέση του με το Σιδηροδρομικό Σταθμό και η έντονη αναγνωρισιμότητα του μέσω της τοπικής παράδοσης και της συλλογικής μνήμης. Αυτά είναι παράλληλα και τα βασικά πλεονεκτήματα για την επιτυχία της ιδέας της επανάχρησης.
Ένα επίσης ευνοϊκό στοιχείο για την ανάπτυξη του χώρου είναι η μοναδικότητα του μηχανουργείου και η διάσωση του στην αυθεντική ιστορική μορφή του 1938 μαζί με τον εξοπλισμό του και σε συνδυασμό με όλα τα υπόλοιπα κτίρια που το περιβάλλουν.
Για την επανάχρηση του συγκροτήματος ως εκπαιδευτικό χώρο προτείνεται η διατήρηση του κτιρίου του μηχανουργείου, των δύο τμημάτων των αποθηκών εισόδου και του μεγαλυτέρου τμήματος των ανατολικών αποθηκών.
Πιο αναλυτικά στις αποθήκες εισόδου επιλέγονται να τοποθετηθούν οι δύο γραμματείες των σχολών. Η επιλογή αυτή έγινε με σκοπό την ευκολότερη εξυπηρέτηση των φοιτητών χωρίς να χρειάζεται να εισέλθουν στα υπόλοιπους χώρους των τμημάτων. Επίσης επιλέγονται να τοποθετηθούν χώροι με γενικότερες χρήσεις, όπως η βιβλιοθήκη και η αίθουσα Η/Υ.
Αρχική χρήση: αποθήκες εισόδου _ τμήμα α
Νέα χρήση: γραμματεία Τ.Ε.Ι. δομικών έργων, δύο μικρά αμφιθέατρα
Αρχική χρήση: αποθήκες εισόδου _ τμήμα β
Νέα χρήση: γραμματεία Τ.Ε.Ι ανακαίνισης και αποκατάστασης κτιρίων, βιβλιοθήκη, εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών, τουαλέτες για ΑΜΕΑ
Στο μηχανουργείο τοποθετούνται οι αίθουσες διδασκαλίας. Εκμεταλλευόμαστε το μεγάλο εσωτερικό του ύψος και δημιουργούμε πατάρι ώστε να τοποθετηθούν τα γραφεία των καθηγητών και να είναι στο ίδιο κτίριο με τις αίθουσες για ευκολότερη πρόσβαση. Για να πραγματοποιηθεί αυτό κατεβάζουμε τη στάθμη του κτιρίου στο -0.50 μ. ώστε να κερδίσει παραπάνω ύψος το εσωτερικό. Δημιουργούμε μία νέα ξύλινη στέγη, τα ζευκτά της οποίας τοποθετούνται ψηλότερα από την αρχική. Το πατάρι και τα κλιμακοστάσια είναι μεταλλικές κατασκευές, ενώ στη στέγη ανοίγονται φεγγίτες για τον επαρκή φωτισμό και αερισμό των γραφείων.
Αρχική χρήση: μηχανουργείο
Νέα χρήση: αίθουσες διδασκαλίας, γραφεία καθηγητών
Τέλος, το κτίριο των ανατολικών αποθηκών στεγάζει τα εργαστήρια των δύο σχολών καθώς και τα γραφεία των εργαστηριακών καθηγητών. Η επιλογή αυτή έγινε με βάση την ανάγκη σύνδεσης των εργαστηρίων με τις αίθουσες διδασκαλίας.
Αρχική χρήση: ανατολικές αποθήκες
Νέα χρήση: εργαστήρια, γραφεία εργαστηριακών καθηγητών
Στο οικόπεδο προστίθεται ένα νέο κτίριο που στεγάζει το μεγάλο αμφιθέατρο των σχολών, το κυλικείο και το φουαγιέ, όπου τοποθετούνται περιμετρικά οι μηχανές που βρέθηκαν στο συγκρότημα, με σκοπό το νέο κτίριο να συνδεθεί με τα προυπάρχοντα, ενώ παράλληλα ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την ταυτότητα του παλιού εργοταξίου της ΚΟΜΔΕ.Για την κατασκευή του χρησιμοποιούνται απλά και σύγχρονα υλικά, ώστε να εναρμονίζεται με τα ήδη υπάρχοντα κτίρια. Εσωτερικά χρησιμοποιούνται μεταλλικές κολώνες και δοκάρια που φέρουν την πλάκα από μπετό. Το αμφιθέατρο καταλήγει σε επικλινής στέγη που ακολουθεί την κλίση των καθισμάτων, κατασκευασμένη επίσης από μεταλλικές κολώνες, λαμαρίνα και επικάλυψη μπετό.
Ο εξωτερικός χώρος
Ανάμεσα στα δύο τμήματα των αποθηκών εισόδου δημιουργείται μια ελαφρά μεταλλική κατασκευή η οποία αποτελεί την κύρια είσοδο στο συγκρότημα.
Από την εσωτερική πλευρά της εισόδου ξεκινά ένας στεγασμένος διάδρομος, ο οποίος περνά από τη μία πλευρά του μηχανουργείου και καταλήγει στις ανατολικές αποθήκες. Ίδιοι διάδρομοι ξεκινούν από την προσθήκη ενώνοντας την με το μηχανουργείο και την αποθήκη εισόδου. Οι διάδρομοι κατασκευάζονται από μεταλλικές κολώνες και δοκάρια και επικαλύπτονται από πλάκα μπετό. Μέσα από την τοποθέτηση των διαδρόμων επιτυγχάνεται η σύνδεση μεταξύ όλων των κτιρίων δημιουργώντας ένα ενιαίο εκπαιδευτικό συγκρότημα.
Η ανάγκη επικοινωνίας του μηχανουργείου με τις ανατολικές αποθήκες, καθώς το ένα στεγάζει αίθουσες διδασκαλίας και το άλλο εργαστήρια, οδηγεί στην κατασκευή ενός «λαιμού» σύνδεσης των δύο κτιρίων.
Πριν από την πύλη της ΚΟΜΔΕ, υπάρχει μικρής έκτασης ελεύθερος χώρος τριγωνικού σχήματος, τον οποίο εκμεταλλευόμαστε για την δημιουργία υπαίθριου χώρου στάθμευσης. Κατά μήκος του χώρου τοποθετούνται δενδροστοιχίες, οι οποίες τον κρύβουν από το εσωτερικό του οικοπέδου. Δενδροστοιχίες τοποθετούνται επίσης περιμετρικά του οικοπέδου, όπου αυτό είναι δυνατό για την απόκρυψη των γειτονικών κτιρίων. Εσωτερική αυλή δημιουργείται ανάμεσα από τους διαδρόμου, που ενοποιούν τα κτίρια ενώ ο υπόλοιπος χώρος φυτεύεται, ώστε να δημιουργηθεί χώρος πρασίνου και περιπάτου.
Συμπεράσματα
Μέσα από τη διπλωματική μας εργασία, καταλήγουμε πως το βιομηχανικό συγκρότημα της ΚΟΜΔΕ μέσα από τις απαραίτητες τροποποιήσεις, ρυθμίσεις και επεμβάσεις είναι κατάλληλο να μετατραπεί σε εκπαιδευτικό χώρο.
Τα βασικά στοιχεία που κάνουν το εργοτάξιο της ΚΟΜΔΕ συμβατό για την ένταξη πανεπιστημιακών χρήσεων είναι τα εξής:
1. έχει μεγάλο εμβαδό για την εξυπηρέτηση του κτιριολογικού προγράμματος. Οι μεγάλοι ορθογωνικοί χώροι εξυπηρετούν πλήρως την στέγαση των αιθουσών, των εργαστηρίων και των γραφείων που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία των δύο ΤΕΙ.
2. έχει αραιό κάνναβο υποστυλωμάτων με συνέπεια να είναι εύκολη η ένταξη σε αυτό των αιθουσών διδασκαλίας που απαιτούν μεγάλο εμβαδό χωρίς εμπόδια.
3. η ανάγκη για άπλετο φωτισμό των κτιρίων του συγκροτήματος για την εξυπηρέτηση της σειράς παραγωγής δίνει τη δυνατότητα άπλετου φυσικού φωτισμού στους χώρους διδασκαλίας.
4. είναι κτισμένο σε μεγάλου εμβαδού οικόπεδο και έτσι δίνει τη δυνατότητα εξυπηρέτησης των υπαίθριων δραστηριοτήτων των σχολών (διαλείμματα, αθλητικές δράσεις κλπ).
5. η δημιουργία μιας νέας φοιτητικής κοινότητας που θα συμβάλλει στην αναβάθμιση της περιοχής δίνοντας ζωή στα κτίρια τους συγκροτήματος.
Βασικό μέλημα μας υπήρξε ο σεβασμός στην ιστορία των αρχικών κτιρίων, ώστε να είναι σε απόλυτη αρμονία με τις νέες διακριτές αρχιτεκτονικές χειρονομίες, που δηλώνουν τον μεταγενέστερο χρόνο κατασκευής τους, επιδιώκοντας το νέο συγκρότημα να αποτελέσει ένα καινούριο ορόσημο για την πόλη, άρρηκτα συνδεδεμένο με το παρελθόν της.
Ενεργός Πολίτης
Δημοσίευσέ το στο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου