Πέτρινα γεφύρια στον κάμπο της Δυτικής Θεσσαλίας

Ποια είναι τα σημαντικότερα στα Καραγκουνοχώρια μέσα από στοιχεία του εκπαιδευτικού κ. Τζιαμούρτα

Σημαντικά είναι τα στοιχεία που μας δίνει ο εκπαιδευτικός κ. Ζήσης Τζιαμούρτας για τα πέτρινα γεφύρια στον κάμπο και συγκεκριμένα στα Καραγκουνοχώρια, μέσα από μια ενδιαφέρουσα εργασία που έκανε συλλέγοντας πολύτιμα στοιχεία για το συγκεκριμένο θέμα.

Σκόρπια σήμερα, αναφέρει ο ίδιος, τα θαυμαστά γεφύρια μέσα στον Καραγκούνικο χώρο αντιμετώπισαν αξεπέραστα εμπόδια στην επικοινωνία των ανθρώπων και των περιοχών. Πέρασαν από πάνω τους χιλιάδες άνθρωποι, μικρά και μεγάλα ζώα, αραμπάδες, νταλίκια και κάρρα, παγκυριώτες και έμποροι.


Αυτοδίδακτοι

Το έργο αυτό, σύμφωνα με τον συνταξιούχο εκπαιδευτικό, ανέλαβαν οι αυτοδίδακτοι λαϊκοί τεχνίτες, οι οποίοι υλοποιώντας τις ανάγκες των ανθρώπων για επιβίωση, επικοινωνία και ανάπτυξη δημιουργούσαν τα παλιά πέτρινα γεφύρια, που προκαλούν την έκπληξη μέχρι σήμερα. Πρέπει να σημειώσω, επισημαίνει ο ίδιος, πως η έλλειψη των τεχνικών μέσων κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας και ιδίως κατά το τέλος του 18ου αιώνα και αρχές του 19ου, που χτίστηκαν τα περισσότερα γεφύρια μέσα στους ιδρωμένους και χορτάτους από τη λάσπη και κουρνιαχτό Καραγκούνηδες, οδήγησαν στη συνεργασία του λαϊκού χτίστη με το φυσικό περιβάλλον.
Τέτοια θαυμαστά έργα έπαψαν να χτίζονται από το 1900 μ.χ. Τα νέα υλικά, η νέα τεχνολογία και ο νέος τρόπος σκέψεως τα έχουν εκτοπίσει οριστικά θέτοντάς τα στο περιθώριο.



Χαρακτηριστικά

Όλα τα πέτρινα γεφύρια αποτελούνται από τόξα, καμάρες. Είναι το χαρακτηριστικό τους γνώρισμα. Αναλόγως του αριθμού των τόξων τους τα πέτρινα γεφύρια διακρίνονται σε μονότοξα και πολύτοξα. Όλα τα γεφύρια, που χτίστηκαν στον κάμπο είναι δίτοξα και τρίτοξα, γεφυρώνοντας έτσι τη βαθειά κοίτη των ποταμών. Η πέτρα, που χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή των γεφυριών, προέρχεται από ντόπια πετρώματα, τον ασβεστόλιθο, πέτρα που την πελεκούσαν σε αντίθεση με τα ηπειρωτικά γεφύρια, στα οποία χρησιμοποιήθηκε ο σχιστόλιθος, που ήθελε λιγότερη επεξεργασία. Εκπρόσωπος κύριος των γεφυριών του θεσσαλικού κάμπου είναι τα ηπειρώτικα. Οι κατακευαστές, σύμφωνα με τον ερευνητή, των γεφυριών προέρχονταν από την περιοχή της Κόνιτσας και των Τζουμέρκων. Αυτοί ήταν οργανωμένοι σε μικρές ομάδες, τα λεγόμενα μπουλούκια, και όργωναν όλο το θεσσαλικό κάμπο χτίζοντας, τα κονάκια, τις εκκλησίες, τα καμπαναριά, τα γεφύρια. Ο επικεφαλής, που κατηύθυνε όλη την ομάδα, ήταν ο πρωτομάστορας. Αυτοί έρχονταν στον κάμπο τ' Άι-Γιωργιού και επέστρεφαν τ' Αι-Δημητριού. Τα δυο σημαντικότερα μαστοροχώρια της Ηπείρου είναι η Πυρσόγιαννη και η Βούρμπιανη. Και το Τσοτύλι Βοΐου έβγαζε καλούς πετράδες, αφηγούνται οι γεροντότεροι. Τέτοια πέτρινα γεφύρια, που σώζονται σήμερα στον Καραγκούνικο χώρο, χτυπημένα από τον αδηφάγο χρόνο και την ανθρώπινη αδιαφορία είναι τα παρακάτω:


-Γεφύρι του Αγναντερού Καρδίτσης: Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού από Καρδίτσα στα δεξιά. Αυτό γεφυρώνει την παλιά κοίτη του ποταμού Παμίσου, Μπλιούρη (Βουβουλίνα). Είναι τρίτοξο, κτισμένο από ξεστό ασβεστόλιθο γύρω στο 1870 με 1880 μ.χ. Οι διαβάτες από Καρδίτσα για Τρίκαλα περνούσαν απ' αυτό.
-Αστρίτσας Καρδίτσας: Bρίσκεται ένα χιλιόμετρο πριν από το χωριό ερχόμενοι από Καρδίτσα. Γεφυρώνει τον παραπόταμο Φαρσαλίτη, χτούρη. Είναι τετράτοξο, κτισμένο τέλη του 18ου αιώνος από λευκό και γκρι πελεκητό ασβεστόλιθο.
Ιτέας Καρδίτσας: Γεφυρώνει τον Ενιππέα, που περνά νότια έξω απ' το χωριό προς Φύλλο. Είναι δίτοξο, κτισμένο από ξεστό λευκό και γκρί ασβέστόλιθο κατά τα τέλη του 18ου αιώνος.
-Καρδίτσης: Βρίσκεται πέντε χ.λ.μ, από την Καρδίτσα στο δρόμο προς τη Μυρίνη. Γεφυρώνει τον ποταμό Καλέτζη λίγο μετά την ένωση του με τον ποταμό Καράμπαλη. Είναι τρίτοξο από λαξευμένο ασβεστόλιθο. Κτισμένο κατά τα τέλη του περασμένου αιώνα.
-Κεραμιδιού Τρικάλων: Είναι τρίτοξο. Τρία χιλιόμετρα βόρεια του χωριού Βλοχού προς Κεραμίδι. Γεφυρώνει τον ποταμό Ενιππέα. Κτισμένο κατά τα τέλη του 19ου αιώνα από λαξευμένο ασβεστόλιθο. Σήμερα ένα τμήμα του γκρεμίσθηκε.
- Ματαράγκας Καρδίτσης: Βρίσκεται ένα χ.λ.μ., πριν μπούμε στο χωριό
Γεφύρι Ματαράγκας Καρδίτσης ερχόμενοι από Καρδίτσα. Γεφυρώνει τον παραπόταμο Σοφαδίτη, Οργόζινο. Είναι τρίτοξο, κτισμένο από λαξευμένο ασβεστόλιθο κατά τα τέλη του 19ου αιώνος.
- Μακρυχωρίου Καρδίτσης: Βρίσκεται στο δρόμο από το Μακρυχώρι προς την ψαθοχώρα (Ράκοβα) στρίβοντας αριστερά προς Καρδιτσομάγουλα μέσα στα χωράφια. Απέχει από το Μακρυχώρι 5 χ.λ.μ. Γεφυρώνει τον ποταμό Πάμισο (Μπλιούρη) και εξυπηρετεί και σήμερα τις ανάγκες των αγροτών. Είναι δίτοξο, κτισμένο με λαξευτό ασβεστόλιθο κατά τα τέλη του 19ου αιώνος.
-Μασχολορίου Καρδίτσης: Το παλιότερο γεφύρι, που σώζεται μέχρι σήμερα. Βρίσκεται στην βορειανατολική πλευρά του χωριού Μασχολουρίου. Γεφυρώνει τον ποταμό Σοφαδίτη ή Ονόχωνο (γομαροπνίχτη). Είναι τρίτοξο, από δίτοξο που ήταν κτισμένο από ασβεστόλιθο. Τα διαζώματα είναι από πωρόλιθο. Έχει αισθητική και μεγαλοπρέπεια.


ΕΡΕΥΝΑ Του Αποστόλη Ζώη

Δημοσίευσέ το στο: