Όταν οι αρχαίοι Γόμφοι έκοβαν δικά τους νομίσματα...

Επίκαιρα στοιχεία –λόγω οικονομικής κρίσης- εργασίας από το διευθυντή της ΛΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Λεωνίδα Χατζηαγγελάκη

Ενδιαφέροντα και επίκαιρα στοιχεία για τους αρχαίους Γόμφους μας δίνει ο διευθυντής της ΛΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κ. Λεωνίδας Χατζηαγγελάκης, καθώς οι Γόμφοι έκοψαν τα δικά τους νομίσματα! Πρόκειται για στοιχεία με επίκαιρο ενδιαφέρον λόγω της οικονομικής κρίσης.


Ερείπια

Τα ερείπια των αρχαίων Γόμφων, της δεύτερης, μετά την Τρίκκη, πόλης της τετράδας Εστιαιώτιδας, αναφέρει ο αρχαιολόγος, βρίσκονται σε απόσταση 1,5 χλμ. βορειοανατολικά του Μουζακίου, στη θέση «Επισκοπή», στη βόρεια όχθη του Πάμισου ποταμού.

Η αρχαία πόλη ιδρύθηκε τον 4° αι. π.Χ. μάλλον από συνοικισμό κωμών, σε στρατηγική θέση, καθώς έλεγχε τις δύο εισόδους προς την Αθαμανία και την Ήπειρο. Ισχυρό τείχος περιέτρεχε την κορυφογραμμή των λόφων από τα νοτιοδυτικά προς τα βορειοανατολικά και κατά διαστήματα ενισχυόταν με πύργους.

Στον απαλλοτριωμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού αγρό Γιαννούλη αποκαλύφθηκε τμήμα του τείχους σε μήκος 63.00 μ. και δύο πύργοι που απέχουν μεταξύ τους 33,70 μ. Στους λόφους, το τείχος ήταν κατασκευασμένο με καλοδουλεμένους πλίνθους από πωρόλιθο και με καλή αρμογή.


Καταστροφή

Τα τείχη των Γόμφων καταστράφηκαν την πρώτη φορά το 198 π.Χ., όταν η πόλη κατελήφθη από τους Αθαμάνες με τον βασιλιά τους Αμύνανδρο και τη δεύτερη από τον Ιούλιο Καίσαρα, το 48 π.Χ., στο ρωμαϊκό εμφύλιο πόλεμο με τον Πομπήιο. Στους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους φαίνεται πως η πόλη συρρικνώθηκε και το τείχος περιέβαλε τμήμα της παλαιάς πόλης. Τμήμα αυτού του αμυντικού) περιβόλου αποκαλύφθηκε κάτω από την επαρχιακή οδό Μουζακίου - Λαζαρίνας.


Νομίσματα

Το πιο σημαντικό κομμάτι των στοιχείων του κ. Χατζηαγγελάκη αφορά εκείνο κατά το οποίο οι Γόμφοι έκοψαν δικά τους νομίσματα, τα οποία φέρουν τις επιγραφές ΓΟΜ-ΦΕΩΝ, ΓΌΜΦΙΤΟΥΝ. Στις παραστάσεις τους διακρίνεται άλλοτε ο Ζευς Παλάμνιος ή Ακραίος και άλλοτε κεφαλή της Ήρας. Στους αρχαίους Γόμφους λατρευόταν ο Δίας «Ακραίος» με τον προσδιορισμό «Παλάμνιος».
Ο ναός του «Αιός Ακραίου» τοποθετείται κοντά στο χωριό Βατσουνιά, ενώ σε μικρό θραύσμα, σημειώνει ο ίδιος που βρέθηκε στο διπλανό οικισμό Τρυγόνα αναφέρεται λατρεία του Δία.
Από άλλη επιγραφή που βρέθηκε στο χωριό Γόμφοι (Ραψίστα) πιστοποιείται λατρεία του Διονύσου Κάρπιου.


Στην πόλη

Οι ανασκαφικές έρευνες μέσα στην αρχαία πόλη, αποκάλυψαν τμήματα μεγάλου δημόσιου κτηρίου διαστάσεων 13,50 Χ 8,50 μ., καθώς και τμήμα δρόμου. Ακόμη ήρθε στο φως τμήμα δεύτερου, μεγάλου δημόσιου οικοδομήματος 12,50 Χ 12,50 μ., που πιθανόν να ανήκε στην Αγορά της πόλης, καθώς και λείψανα κτηρίου με βαθμιδωτή κρηπίδα και τμήμα οικίας. Οι αρχιτεκτονικές αυτές κατασκευές χρονολογούνται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Σημαντικά ευρήματα αποτελούν σύμφωνα με τον κ. Χατζηαγγελάκη η μαρμάρινη λάρνακα «νεοαττικού» τύπου με παράσταση «αρπαγής Κόρης», μία ημίεργη προτομή αυτοκρατορικών χρόνων από ντόπιο ασβεστόλιδο και σπόνδυλοι κιόνων.

Τέλος στην κοίτη του Πάμισου και νότια στις κτηματικές περιφέρειες Μαυρομματίου και Γελάνδης αναπτυσσόταν το νότιο νεκροταφείο των αρχαίων Γόμφων, ενώ στην πλευρά του Παλαιομονάστηρου το βόρειο νεκροταφείο. Και στις δύο θέσεις έχουν ερευνηθεί αρκετοί τάφοι της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής, καθώς και ορισμένοι κεραμικοί κλίβανοι. Δύο τύμβοι υπάρχουν στην περιοχή, ο πρώτος αριστερά στο δρόμο προς τη Γελάνθη και ο δεύτερος στην κτηματική περιφέρεια Γόμφων (Ραψίστα), στη δέση «Λογγαράκος». Εδώ από την ΙΕ' ΕΠΚΑ ανασκάφηκαν ορισμένοι τάφοι με αξιόλογα ευρήματα - κτερίσματα.


Του Αποστόλη Ζώη

Δημοσίευσέ το στο: