Κυβερνήσεις συνεργασίας και εκλογικό σύστημα - Θα τολμήσουμε;

Του Σωτήρη Χατζηγάκη
πρώην Υπουργού – Ανεξάρτητου Βουλευτή
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 21/1/2012

Με τη συγκρότηση της κυβέρνησης Παπαδήμου, το πολιτικό μας σύστημα, περνάει σ’ ένα νέο για τα Ελληνικά δεδομένα –σε εμβρυακή, βέβαια, φάση – στάδιο.

Τα κόμματα (κυρίως τα δύο μεγάλα) συνειδητοποιούν –έστω και εξ ανάγκης– ότι οφείλουν σήμερα να συνασπίζονται μεταξύ τους, ώστε να προκύπτει το καλύτερο δυνατό εθνικό αποτέλεσμα.

 Ίσως στο σημείο αυτό θα έπρεπε να βρισκόμασταν πριν από 15 χρόνια. Άλλωστε, στην εποχή μας, δεν υπάρχουν οι «μεγάλες αφηγήσεις» (φιλελευθερισμός, σοσιαλισμός, κομμουνισμός κλπ.) που κάτω από τις ιδεολογικές τους «ομπρέλες» στοιχίζονταν στο παρελθόν μεγάλα κόμματα –με ποικίλες πολιτικές τάσεις. Σήμερα, λοιπόν, τα προβλήματα λύνονται με διάλογο και συναίνεση.

Τα κόμματα, λοιπόν, θα πρέπει να συνεργαστούν για το καλό του τόπου. Σε αντίθετη περίπτωση, οι τυχόν αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, μέχρι την επίτευξη της πολυπόθητης αυτοδυναμίας, θα είναι καταστροφική για τη χώρα και τους πολίτες της.

Ειδικότερα, η ανάγκη συγκρότησης συμμαχικών κυβερνήσεων στη χώρα μας, προκύπτει και από ορισμένους ρεαλιστικούς και πραγματιστικούς λόγους, όπως:

Πρώτο. Μόνον συμμαχικές κυβερνήσεις μπορούν να επιβάλλουν ένα συναινετικό κλίμα, ώστε να απαλλαγεί ο τόπος από άγονες δημόσιες αντιπαραθέσεις και από τυχόν επικρατούσες ψευτο-ιδεολογικές ρήξεις και ανώφελες κοινωνικές εντάσεις. Σ’ ένα τέτοιο πλαίσιο συναίνεσης, μπορούν να προωθηθούν πρακτικά και αποτελεσματικά μέτρα πολιτικής, και να εμπεδωθεί η κοινωνική ειρήνη. να βοηθηθεί η προώθηση σοβαρών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία, στη Δικαιοσύνη, στο κράτος, καθώς και να πραγματοποιηθεί μία ουσιαστική και σύγχρονη Συνταγματική αναθεώρηση.

Η συγκρότηση, όμως, συμμαχικών κυβερνήσεων επιβάλλεται, επιπλέον, και για να επανενωθεί ο διαλυμένος σήμερα κοινωνικός μας ιστός, ο οποίος επί πολλούς μήνες παρέμεινε διεσπασμένος, κινούμενος χωρίς μπούσουλα, μέσα στην ανασφάλεια, στην αμφιβολία και στη σύγχυση. Εξάλλου, ένα συναινετικό πολιτικό και κοινωνικό κλίμα, μπορεί να φέρει σε πέρας το μεγάλο πρόβλημα της οικονομίας μας, που σήμερα καθίσταται κρίσιμο για ολόκληρη την Ευρώπη, μετά την όξυνση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ευρωζώνη.

    Και δεύτερο. Για ν’ αποκατασταθεί η κλονισμένη εμπιστοσύνη της Ελλάδας στο εξωτερικό, ιδιαίτερα απέναντι στους Ευρωπαίους φίλους και δανειστές μας, οι οποίοι ζητούν συναίνεση από όλες τις πολιτικές δυνάμεις εξουσίας της χώρας μας. Τα κόμματα, συνεπώς, οφείλουν ν’ αναλάβουν τις ευθύνες τους εις ολόκληρον, να πουν την αλήθεια στο λαό και να μην λαϊκίζουν σε βάρος των συμφερόντων και της νοημοσύνης του.

 Γιατί σήμερα, η μοναδική συγκεκριμένη και ρεαλιστική λύση για τη χώρα μας, απορρέει μέσα από μία επιλογή: αυτήν της Ευρωπαϊκής προοπτικής. Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να μεταβληθούμε σε χρεοκοπημένη Βαλκανική χώρα.

    Το Ελληνικό, συνεπώς, πολιτικό και ιδεολογικό εκρεμμές, από δω και πέρα, θα πρέπει να κινείται με όριο μία κόκκινη γραμμή.
Από τη μια πλευρά της γραμμής αυτής, θα είναι όλα τα κόμματα που υποστηρίζουν πως η χώρα μας θα πρέπει να είναι σταθερά προσδεδεμένη στην Ευρωπαϊκή της προοπτική, γιατί αυτό επιβάλει το εθνικό μας συμφέρον.
Από την άλλη πλευρά της κόκκινης αυτής γραμμής, βρίσκονται τα κόμματα εκείνα, που απορρίπτουν έμμεσα ή άμεσα την Ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας μας. Νομίζω, ωστόσο, πως η οποιαδήποτε σκέψη επιστροφής στη δραχμή, θα ήταν καταστρεπτική.

Βέβαια, η σημερινή συγκρότηση της Κυβέρνησης θα μπορούσε να είναι καλύτερη, οικονομικότερη και να λειτουργεί περισσότερο εύρυθμα. Έστω, όμως, κι έτσι, η αρχή έγινε. Χρειάζεται, ωστόσο, να υπάρχει και η συνεχής και ομόθυμη στήριξη από τα κόμματα.

Την ανάγκη συμμαχικών κυβερνήσεων στη χώρα μας, φαίνεται να υπονομεύουν οι αρχηγοί των δύο μεγάλων κομμάτων. Με το πρόσχημα ότι η κυβέρνηση αυτή είναι μεταβατική, κάνουν τα πάντα ώστε ν’ αποτύχει, είτε με τις συνεχείς και έντονες αντιπαραθέσεις των υπουργών του ΠΑΣΟΚ, είτε με διάφορα προσχήματα και διαφωνίες (π.χ. σε σχέση με τον χρόνο εκλογών). Έτσι, όμως, η χώρα βαδίζει σε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο το εγχείρημα διάσωσής της.

Τέτοιες κυβερνήσεις, ωστόσο, διαθέτουν και δημοκρατική νομιμοποίηση, παρ’ όλο που δεν προκύπτουν από εκλογές. Ανάλογα φαινόμενα, άλλωστε, λαμβάνουν χώρα παντού στον κόσμο (π.χ. Ιταλία). Στην Ελλάδα το εγχείρημα αυτό είναι απολύτως σύννομο και από Συνταγματικής απόψεως, διότι υπάρχει η αρχή της δεδηλωμένης, και από πολιτικής (οι κυβερνήσεις νομιμοποιούνται μέσα στη Βουλή, από την αρχή της πλειοψηφίας).

Σε μια εποχή, λοιπόν, όπου διακυβεύεται το μέλλον της χώρας μας και η κοινωνία αγωνιά, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος να συρθούμε στην καταστροφή, μία πρέπει να είναι η πολιτική μας επιλογή: συμμαχικές κυβερνήσεις.

    Ο στόχος των συμμαχικών κυβερνήσεων, όμως, επιτυγχάνεται με μια ριζική αλλαγή του εκλογικού συστήματος, ώστε να είναι πιο δίκαιο, πιο αντιπροσωπευτικό και πιο αναλογικό. Ένα τέτοιο εκλογικό σύστημα, άλλωστε, θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εποχής μας. Εδώ και χρόνια υποστηρίζω την αλλαγή του εκλογικού νόμου προς ένα περισσότερο αναλογικό σύστημα, βασισμένο στο Γερμανικό μοντέλο. 

Με το σύστημα αυτό –που λειτουργεί και αναλογικά– οι εκάστοτε αρχηγοί, έστω και έμμεσα, θα εξωθούνται στην αξιοκρατική επιλογή υποψηφίων. Γιατί στις μεν μονοεδρικές περιφέρειες αναγκαστικά θα προτείνονται πολίτες με αυτόνομη πολιτική οντότητα, οι οποίοι αναγκαστικά θα πρέπει να έχουν άμεση επαφή και αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες.

Παράλληλα, σε μεγάλο βαθμό, δεν θα υποκύπτουν στα πελατειακά αιτήματα (αφού δεν θα υπάρχει ο σταυρός που γεννά τέτοιους εσωκομματικούς ανταγωνισμούς), ενώ θα μπορούν να αποφύγουν και την επίδραση κάθε διαπλοκής από διάφορα οικονομικά κέντρα. Είναι καιρός, να μπει ταφόπλακα στις άγονες κομματικές αντιπαραθέσεις για τη διεκδίκηση της «σφραγίδας» και της καρέκλας.

 Θα τολμήσουμε;

Δημοσίευσέ το στο: